Jad pszczeli – drogocenna broń?
Pszczoły w sytuacjach zagrożenia potrafią się dzielnie bronić. Już kilkudniowe owady produkują jad, który w razie potrzeby wstrzykują napastnikowi przy pomocy żądła. Żądło pszczoły ma na swej powierzchni ma „zadziorki”, które uniemożliwiają jego wyjęcie po wkłuciu się. Niestety małe wojowniczki podczas obrony swojej pszczelej rodziny ponoszą śmierć, gdyż próba „odczepienia się” i odlotu kończy się uszkodzeniem ciała owada.
Jad pszczeli w pewnych sytuacjach może być dla człowieka śmiertelny ale jego właściwości prozdrowotne czynią go bardzo cennym. Zastosowany w odpowiedni sposób jad pszczeli działa:
- przeciwzapalnie (np. w chorobach reumatoidalnych),
- przeciwobrzękowo,
- przeciwutleniająco,
- przeciwbólowo,
- pobudzająco na uszkodzone neurony,
- hipotensyjnie lub hipertensyjnie (w zależności od dawki),
- przeciwzakrzepowo,
- przeciwmiażdżycowo,
- uspokajająco,
- przeciwbakteryjnie,
- przeciwwirusowo,
- przeciwgrzybiczo,
- przeciwalergicznie (zabezpiecza przed odczynami alergicznymi po użądleniach owadów),
- odmładzająco (w kosmetologii),
- przeciwnowotworowo? (w trakcie badań).
Jad pszczeli jest więc kolejnym cennym darem od naszych skrzydlatych przyjaciółek. Jest on bardzo cenionym przez człowieka produktem, ale czy to znaczy, że do pozyskiwania go specjalnie uśmiercamy te pasiaste owady? Nic bardziej mylnego! Opracowana została specjalna metalowa ramka z cienkimi przewodami elektrycznymi , którą umieszcza się w ulu między ramkami lub przed otworem wlotowym. Dotknięcie przewodu elektrycznego powoduje zamknięcie obwodu i wyzwolenie łagodnego impulsu elektrycznego, pod którego wpływem pszczoły wysuwają żądło i wydzielają jad. Kropelki jadu zbierane są w szklanym naczynku znajdującym się pod metalową ramką. Wyschnięty jad zeskrobuje się i przechowuje w szklanych pojemniczkach, chroniąc je przed wilgocią i światłem.
Pomimo licznych właściwości prozdrowotnych jadu pszczelego, niewielu pszczelarzy go pozyskuje. Ilości wydzielanej przez owady substancji są bardzo niewielkie (około 50 µg), a podczas prowadzenia regularnej stymulacji prądem elektrycznym spada wydajność czerwienia oraz wytwarzania miodu i innych produktów pszczelich (nawet o 15%)! Poza tym w ciągu pół roku przechowywania jadu pszczelego nawet w warunkach chłodniczych, traci on połowę swej aktywności biologicznej (jedynie proces liofilizacji wydłuża nieco ten okres).
